RUKUN haji adalah pekerjaan yang
mesti dilakukan semasa menunaikan fardu haji. Jika tidak ditunaikan sama ada
sengaja atau tidak maka tidak sah hajinya. Rukun-rukun haji ialah:
1. Niat melakukan haji
Setiap amalan dalam Islam dimulakan
dengan niat. Begitu juga bagi haji, niat untuk melakukan haji ini iaitu:
“sahaja aku melakukan haji dan berihram dengannya kerana Allah SWT.”
Seelok-elok niat adalah dalam bahasa
Arab, jika tidak dalam bahasa Melayu pun dibolehkan. Niat ihram boleh dilakukan
di mana-mana tempat yang telah ditentukan dan disebut sebagai miqat tempat.
Kebiasaannya miqat tempat bagi
mereka yang memasuki Mekah melalui Madinah ialah di Bir Ali manakala yang
datang dari arah Malaysia dan terus memasuki Mekah adalah di Qarnul Manazil.
Tidak sah berniat miqat di Jeddah
kerana Jeddah bukannya tempat miqat bagi mereka yang datang pertama kali
merentasi miqat.
2. Wuquf di Padang Arafah
Rukun haji yang kedua merupakan
wuquf di Padang Arafah. Masa yang dibolehkan wuquf di Arafah bermula masuk
waktu zuhur (gelincir matahari) pada hari yang ke-9 Zulhijjah hingga terbit
fajar pada hari 10 Zulhijjah. Inilah masa wuquf yang berlaku satu kali dalam
setahun.
Wuquf dikira sah walaupun duduk
dalam kenderaan di Arafah sama ada baring, tidur atau jaga-melainkan gila. Gila
tidak sah wuquf kerana telah terkeluar daripada syarat sah haji.
Jemaah yang hendak berwuquf
hendaklah terdiri daripada ahli ibadat serta telah berniat ihram haji (tidak
sah haji mereka yang hilang akal) dan berada di bumi Arafah walau seketika
dalam masa waktu wuquf.
Semasa wuquf di Arafah, sekiranya
jemaah menunaikan solat secara jamak tamam adalah sah kerana masyaqqah dan
mengikut pendapat harus jamak tersebut kerana nusuk.
3. Tawaf Ifadah bagi haji
Rukun haji yang ketiga adalah tawaf
di Baitullah di Mekah. Tawaf rukun hendaklah dilakukan setelah mereka berwuquf
di Arafah. Masuk waktu untuk bertawaf rukun haji bermula waktu tengah malam
pada malam 10 Zulhijjah.
(Perkiraan waktu tengah malam dikira
masuk waktu maghrib hingga masuk waktu subuh dibahagi dengan 2, jawapan
daripada masa tersebut maka itu waktu tengah malam).
Syarat sah tawaf sama seperti untuk
tawaf qudum, wida’, tahiyatul bait, nazar serta sunat. Ada lapan syarat sah
tawaf iaitu:-
* Menutup aurat.
* Suci daripada hadas besar dan
kecil.
* Suci badan, pakaian dan tempat
tawaf daripada najis.
* Bermula dan berakhir pada sudut
Hajarul Aswad.
* Menjadikan Kaabah di sebelah kiri
dan berjalan ke hadapan.
* Dilakukan dalam Masjidil Haram dan
di luar Kaabah.
* Mengekalkan niat tawaf kerana
Allah SWT sepanjang masa tawaf.
* Dilakukan tujuh pusingan dengan
yakin.
4. Saie
Rukun yang keempat adalah saie. Saie
yang dikehendaki di sini adalah berjalan ulang-alik di antara Bukit Safa dan
Bukit Marwah mengikut syarat-syaratnya.
Walau bagaimanapun untuk sah saie
haji, jemaah perlulah memenuhi syarat-syarat seperti berikut:
* Dilakukan selepas tawaf qudum atau
tawaf rukun.
* Bermula di Bukit Safa dan berakhir
di Bukit Marwah
* Cukup tujuh kali berulang-alik
dengan yakin dikira dari Safa ke Marwah sekali dan Marwah ke Safa sekali.
* Hendaklah sampai ke penghujung
tempat saie di kaki Bukit Marwah dan kaki Bukit Safa pada setiap saie.
* Hendaklah melakukan saie di tempat
yang telah ditetapkan.
* Mengekalkan niat saie kerana Allah
SWT sepanjang masa saie.
5. Bercukur atau bergunting
Bercukur atau bergunting adalah
rukun haji yang kelima – iaitu menanggalkan sekurang-kurangnya tiga helai
rambut. Bagi lelaki disunatkan bercukur dan bagi wanita disunatkan bergunting
rambut.
Rambut itu hendaklah dipotong
sekurang-kurangnya sepanjang seruas jari di mana-mana sudut kepala. Bagi yang
tidak mempunyai rambut, adalah disunatkan melalukan mata pisau cukur di atas
kepala.
Jemaah haji boleh juga bercukur atau
menggunting rambut sendiri dan rambut orang lain apabila masuk waktunya dengan
tujuan niat tahalul.
Bagi haji, ada dua keadaan
bergunting atau bercukur untuk tahalul (menanggalkan perkara yang dilarang
dalam ihram dengan cara gunting rambut) iaitu Tahalul Awal dan Tahalul Thani.
Tahalul Awal terjadi apabila jemaah
selesai melakukan dua daripada tiga perkara berikut:
* Melontar di Jamrah Kubra pada 10
Zulhijjah.
* Bergunting atau bercukur.
* Tawaf dan saie haji.
Tahalul Thani terjadi apabila jemaah
melakukan ketiga-tiga perkara tersebut.
6. Tertib pada kebanyakan rukun
Tertib pada kebanyakan rukun
termasuk rukun keenam bagi haji. Dimaksudkan dengannya adalah rukun haji
dikerjakan dengan tertib pada kebanyakan rukun iaitu didahulukan niat ihram
haji dari rukun-rukun yang lain.
Didahulukan niat dari wuquf, Tawaf
Ifadah dan didahulukan tawaf daripada saie (untuk haji Tamattuk).
Saie haji boleh mendahului wuquf
dengan syarat telah melakukan tawaf qudum (bagi haji ifrad dan qiran). Bercukur
atau bergunting boleh mendahului tawaf ifadah jika telah masuk waktunya.
VN:F
[1.9.17_1161]